Bệnh vàng mang: Kẻ thù số một của tôm nuôi, làm thế nào để khắc phục?
Bệnh vàng mang trên tôm là một trong những vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất nuôi trồng thủy sản. Đây là bệnh lý phổ biến gây ra sự suy giảm chức năng mang của tôm, làm giảm khả năng hô hấp và ảnh hưởng đến sự phát triển của chúng. Việc nhận biết sớm và hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu của bệnh vàng mang là yếu tố quan trọng để đưa ra các biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời, đảm bảo chất lượng và hiệu quả cho quá trình nuôi trồng.
Nguyên nhân gây ra vàng mang trên tôm
Bệnh vàng mang ở tôm là một thách thức lớn trong nuôi trồng thủy sản, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất của tôm. Việc hiểu rõ nguyên nhân của bệnh giúp đề ra các biện pháp phòng ngừa và xử lý một cách hiệu quả.
Virus đầu vàng (Yellow Head Virus – YHV)
YHV là nguyên nhân chính gây bệnh đầu vàng ở tôm, phổ biến tại châu Á. Virus này lây lan qua vật chủ trung gian, xâm nhập vào môi trường nước và lây nhiễm cho tôm nuôi. Khi nhiễm YHV, tôm có biểu hiện vỏ giáp và mang chuyển sang màu vàng nhạt, ăn nhiều hơn bình thường trong giai đoạn đầu nhưng sau đó đột ngột ngừng ăn, bơi lờ đờ và có thể chết hàng loạt trong vòng 3-5 ngày.
Môi trường nước nhiễm phèn
Nước ao bị nhiễm phèn, đặc biệt là phèn sắt, khiến pH nước giảm, ảnh hưởng đến quá trình lột xác và tăng trưởng của tôm. Trong môi trường yếm khí ở đáy ao, chất hữu cơ phân hủy tạo khí H₂S, khi kết hợp với sắt hình thành phèn sắt (FeS₂), gây hiện tượng xì phèn, bám vào mang tôm và làm suy giảm khả năng hô hấp, khiến tôm chậm lớn và có thể chết rải rác.
Ô nhiễm hữu cơ và phân hủy tảo
Khi tảo chết hoặc chất hữu cơ tích tụ, chúng tạo ra các chất lơ lửng trong nước, bám vào mang tôm, ảnh hưởng đến chức năng hô hấp. Tình trạng này phổ biến khi nước thiếu oxy hòa tan và chất lượng nước kém.
Kim loại nặng trong nước
Các kim loại nặng như sắt và nhôm trong nước ao có thể bám vào mang, làm mang tôm vàng và gây tích tụ trong cơ thể tôm, gây stress và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và sự phát triển.
Nhiễm khuẩn và ký sinh trùng
Vi khuẩn Vibrio, Aeromonas, và ký sinh trùng như Vermiform, Gregarine có thể gây viêm nhiễm và tổn thương mang, dẫn đến hiện tượng vàng mang.
Biến động môi trường và chất lượng nước kém
Thay đổi pH, độ mặn, nhiệt độ và hàm lượng oxy hòa tan trong nước làm gia tăng stress cho tôm, suy giảm sức đề kháng và tăng nguy cơ mắc bệnh.
Chế độ dinh dưỡng không cân bằng
Thiếu hụt vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C, khiến sức đề kháng của tôm suy yếu. Thức ăn kém chất lượng hoặc bị nhiễm nấm mốc cũng có thể làm tăng nguy cơ bệnh vàng mang.
Stress môi trường
Các yếu tố như thay đổi nhiệt độ đột ngột, mật độ nuôi quá cao và các yếu tố môi trường không ổn định có thể gây stress kéo dài, làm suy giảm hệ miễn dịch của tôm và tăng nguy cơ mắc bệnh.
Triệu chứng tôm bị vàng mang mà bạn phải chú ý
Để đánh giá toàn diện tác động của bệnh vàng mang đến sức khỏe và hiệu suất của tôm nuôi, chúng ta sẽ phân tích các biểu hiện cụ thể mà bệnh gây ra cho tôm trong môi trường nuôi trồng.
Thay đổi màu sắc mang
Mang tôm khỏe mạnh thường có màu trắng trong hoặc hơi hồng nhạt. Khi mắc bệnh vàng mang, màu sắc của mang chuyển sang vàng nhạt hoặc vàng đậm, thậm chí có thể xuất hiện màu nâu xám. Sự biến đổi này có thể là kết quả của sự tích tụ các chất hữu cơ, kim loại nặng, hoặc do tác động của vi khuẩn và virus gây bệnh.
Mang đục và có màng nhầy
Mang của tôm bị bệnh trở nên đục, mất đi độ trong suốt. Trên bề mặt mang thường xuất hiện một lớp màng nhầy, làm cản trở quá trình hô hấp và trao đổi khí của tôm. Tình trạng này dẫn đến thiếu oxy, khiến tôm suy yếu và dễ nhiễm thêm các bệnh khác.
Hành vi bất thường
Tôm bị bệnh thường có xu hướng bơi lờ đờ, mất phương hướng, nổi lên mặt nước hoặc tụ tập gần bờ ao. Chúng giảm ăn hoặc ngừng ăn, gây ra tình trạng chậm phát triển và giảm năng suất. Những dấu hiệu này là biểu hiện của khó khăn trong quá trình hô hấp và trao đổi chất.
Tỷ lệ chết cao
Nếu không phát hiện và can thiệp kịp thời, bệnh vàng mang có thể dẫn đến tỷ lệ tử vong cao trong đàn tôm. Trong khoảng 3-5 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng, tỷ lệ chết có thể đạt tới 100%, gây thiệt hại lớn cho người nuôi.
Dấu hiệu khác
Ngoài các triệu chứng chính, tôm bị bệnh vàng mang có thể có màu cơ thể nhợt nhạt, gan tụy chuyển vàng nhạt, và mất đi độ bóng tự nhiên. Những dấu hiệu này là biểu hiện của sự suy giảm sức khỏe nghiêm trọng.
Các dấu hiệu trên giúp người nuôi dễ dàng nhận biết và có biện pháp kịp thời, giảm thiểu rủi ro cho sức khỏe của đàn tôm và bảo vệ hiệu quả sản xuất.
Các biện pháp xử lý hiện tượng tôm bị vàng mang
Kiểm tra và điều chỉnh chất lượng nước
- Đo pH và hàm lượng sắt: Sử dụng bộ test để xác định pH và nồng độ sắt trong nước, duy trì pH ao nuôi trong khoảng 7,5–8,5 để đảm bảo môi trường ổn định.
- Điều chỉnh pH: Nếu pH thấp, bổ sung vôi nông nghiệp với liều lượng 15–20 kg/1.000 m² để nâng pH nền đáy ao và trung hòa phèn. Thực hiện vào buổi chiều và cấp nước vào ao vào ngày kế tiếp để tăng hiệu quả.
Sử dụng chất khử kim loại nặng
Áp dụng EDTA với liều lượng 1–2 kg/1.000 m³ nước để loại bỏ kim loại nặng và phèn sắt trong nước. Sử dụng trước khi bổ sung vôi để tăng độ kiềm, hỗ trợ môi trường sống của tôm.
Quản lý tảo và chất hữu cơ
Sử dụng men vi sinh định kỳ để phân hủy chất hữu cơ, giảm ô nhiễm, và ngăn chặn sự phát triển quá mức của tảo, cải thiện chất lượng nước, giúp giảm thiểu hiện tượng vàng mang ở tôm.
Bổ sung khoáng chất và dinh dưỡng
Bổ sung canxi, magiê và các khoáng chất thiết yếu khác để tăng cường sức khỏe và hỗ trợ quá trình lột xác của tôm.
Cung cấp thức ăn giàu dinh dưỡng, bổ sung vitamin để tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ tôm phát triển ổn định.
Theo dõi và quản lý môi trường ao nuôi
- Thay nước và sục khí: Thay nước định kỳ và cung cấp oxy đầy đủ để duy trì môi trường nước sạch, hỗ trợ hô hấp, giảm stress cho tôm.
- Kiểm soát mật độ nuôi: Duy trì mật độ tôm nuôi hợp lý để giảm cạnh tranh và căng thẳng, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
Áp dụng tổng thể các biện pháp trên sẽ góp phần kiểm soát và khắc phục hiệu quả tình trạng tôm bị vàng mang, giúp bảo đảm sức khỏe và tăng năng suất nuôi trồng.
Với sự phát triển không ngừng của khoa học công nghệ, chúng ta có thể lạc quan về việc tìm ra những giải pháp hiệu quả hơn để phòng trị bệnh vàng mang trên tôm. Các nghiên cứu về gen, vi sinh vật và nuôi trồng thủy sản bền vững đang mở ra những hướng đi mới đầy hứa hẹn. Triển lãm Aquaculture Vietnam 2026 sẽ là cơ hội để chúng ta cùng nhau khám phá những công nghệ tiên tiến nhất và hướng tới một tương lai bền vững cho ngành nuôi trồng thủy sản.
Thủy sản Việt Nam vươn cao tại Aquaculture Vietnam 2026
Aquaculture Vietnam 2026 sẽ diễn ra từ ngày 11 đến 13 tháng 3 năm 2026 tại SECC, Hồ Chí Minh, hứa hẹn trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá các xu hướng mới trong ngành thủy sản, từ chuỗi giá trị và quy trình nuôi trồng đến công nghệ chế biến tiên tiến.
Sự kiện thu hút đông đảo các công ty hàng đầu và chuyên gia uy tín, nơi họ sẽ giới thiệu những sản phẩm và thiết bị công nghệ cao, đồng thời chia sẻ kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn và những ý tưởng sáng tạo giúp thúc đẩy sự phát triển ngành. Những giải pháp đột phá và dịch vụ chất lượng cao được trưng bày tại đây sẽ cung cấp cái nhìn rõ nét về các thách thức và cơ hội tương lai của ngành thủy sản.
Không chỉ là nơi hội tụ của doanh nghiệp, nhà đầu tư và đối tác, Aquaculture Vietnam 2026 còn tạo ra một môi trường thuận lợi để mở rộng mạng lưới quan hệ và nâng cao uy tín thương hiệu. Các đơn vị tham gia sẽ được tìm hiểu sâu về các xu hướng mới nhất, đặc biệt là những sáng kiến hướng tới sức khỏe thủy sản và phát triển bền vững.
Chương trình cũng hỗ trợ phương tiện di chuyển và hướng dẫn tham quan cho các hộ nuôi trồng thủy sản, tạo điều kiện thuận lợi để họ tiếp cận kiến thức, kết nối và tìm kiếm cơ hội hợp tác. Đừng bỏ lỡ cơ hội này – hãy đăng ký ngay để tham gia và trải nghiệm Aquaculture Vietnam 2026!
Đăng ký trưng bày: https://www.aquafisheriesexpo.com/dat-gian-hang/
————————–
Box thông tin:
- Đặt Gian Hàng: Ms. Sophie Nguyen – [email protected]
- Hỗ Trợ Tham Quan: Ms. Phuong – [email protected]
- Hỗ Trợ Truyền Thông & Marketing: Ms. Anita Pham – [email protected]
