Tình hình nuôi cá tra: Giữa “cơn sốt” giá và bài toán đầu ra

Nhắc đến ngành thủy sản Việt Nam, không thể không nhắc đến cá tra, một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực, mang lại nguồn thu ngoại tệ lớn cho đất nước. Ngành nuôi cá tra đã trải qua nhiều thăng trầm, từ những giai đoạn bùng nổ sản xuất đến những thời điểm đối mặt với nhiều thách thức. Hiện nay, tình hình nuôi cá tra đang có những diễn biến mới, đan xen giữa niềm tự hào và những trăn trở. Với những diễn biến mới nhất của ngành nuôi cá tra, bài viết này sẽ phân tích sâu hơn về những mặt tích cực và thách thức, đồng thời đề xuất những giải pháp để ngành cá tra Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững.

Tình hình nuôi cá tra hiện nay

Sản lượng và kim ngạch xuất khẩu

Theo Cục Thủy sản, năm 2023 đã khép lại với những con số không mấy khả quan cho ngành cá tra Việt Nam. Diện tích nuôi trồng và sản lượng dự kiến đạt 5.700 ha và 1,61 triệu tấn, tương đương năm 2022. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu chỉ đạt 1,8 tỷ USD, giảm 25% so với năm 2022.

Thách thức còn tồn đọng

Số liệu từ VASEP cho thấy, xuất khẩu cá tra trong 11 tháng đầu năm 2023 đã giảm 26% so với cùng kỳ năm 2022. Nguyên nhân chính là do nhu cầu yếu tại các thị trường tiêu thụ lớn như Hoa Kỳ, EU, CPTTP… do ảnh hưởng của lạm phát. Các nhà nhập khẩu giảm lượng tồn kho, dẫn đến việc giảm nhập khẩu cá tra từ Việt Nam.

Ngành nuôi cá tra tại Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn, từ những tác động của biến đổi khí hậu đến những vấn đề về quản lý và tổ chức sản xuất, cũng như những áp lực từ thị trường xuất khẩu.

Biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu là một trong những thách thức lớn nhất đối với ngành cá tra Việt Nam. Sự thay đổi về thời tiết, nhiệt độ nước, và độ mặn có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của cá tra. Chính phủ Việt Nam đã triển khai nhiều chính sách và chiến lược nhằm giảm thiểu ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu, nhưng ngành cá tra vẫn cần phải tiếp tục cải thiện sự bền vững của các kỹ thuật nuôi trồng.

Tính bền vững và chất lượng sản xuất

Ngành cá tra đã từng bước chuyển đổi sang phương pháp nuôi thả ở ao để giảm việc phải xử lý nước và bùn. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi phải cải thiện hiệu quả chăm sóc và chất lượng thức ăn cho cá. Ngoài ra, việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như VietGAP hay ASC vẫn còn gặp nhiều khó khăn do chi phí cao và thiếu sự công nhận từ thị trường quốc tế.

Khó khăn về quản lý và tổ chức sản xuất

Ngành cá tra Việt Nam còn gặp khó khăn trong việc tổ chức sản xuất và quản lý yếu tố đầu vào. Mối liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ còn nhiều hạn chế cần được cải thiện. Ngoài ra, việc kiểm soát an toàn vệ sinh thực phẩm từ khâu nuôi trồng đến chế biến cũng là một thách thức lớn do quy mô sản xuất chủ yếu là hộ gia đình nhỏ lẻ.

Thách thức từ thị trường xuất khẩu

Thị trường xuất khẩu cá tra cũng gặp nhiều khó khăn, với giá nguyên liệu đầu vào tăng cao và giảm nhu cầu từ các thị trường chính như Trung Quốc, Mỹ, và EU. Bên cạnh nhu cầu yếu, ngành cá tra Việt Nam còn phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gia tăng từ các quốc gia láng giềng như Indonesia, Trung Quốc và Bangladesh. Những quốc gia này đã bắt đầu nuôi trồng và xuất khẩu cá tra, tạo áp lực lên giá cả và thị trường xuất khẩu của Việt Nam. Ngoài ra, ngành cá tra còn phải đối mặt với những rào cản kỹ thuật và yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường nhập khẩu.

Để vượt qua những thách thức này, ngành cá tra Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, cải thiện quy trình sản xuất và chất lượng sản phẩm, cũng như tăng cường xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Giải pháp và hướng đi mới cho ngành nuôi cá tra

Ngành nuôi trồng cá tra tại Việt Nam đã trở thành một trong những ngành công nghiệp thủy sản hàng đầu, góp phần quan trọng vào nền kinh tế quốc dân và việc xuất khẩu. Để tiếp tục phát triển mạnh mẽ, bền vững, và tạo dựng thêm giá trị cho ngành này, chúng ta có thể xem xét một loạt giải pháp chiến lược dưới đây:

Nâng cao chất lượng con giống

Đầu tư vào công nghệ sinh học và gen để tạo ra con giống cá tra chất lượng cao, có khả năng chống chịu bệnh tốt và tỷ lệ sống cao, từ đó nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế.

Ứng dụng công nghệ cao trong nuôi trồng

Phát triển và áp dụng các công nghệ nuôi trồng tiên tiến như IoT (Internet of Things) để giám sát và kiểm soát môi trường nuôi trồng cá tra, đảm bảo chất lượng nước và sức khỏe cá được tối ưu.

Phát triển chuỗi giá trị bền vững

Xây dựng và phát triển chuỗi giá trị từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sao cho bền vững, giảm thiểu tác động đến môi trường, đồng thời tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao.

Mở rộng thị trường xuất khẩu

Tiếp tục khai thác và mở rộng các thị trường xuất khẩu tiềm năng, đặc biệt là ở các khu vực chưa được khai thác mạnh mẽ như châu Phi và Trung Đông. Đồng thời, cải thiện chất lượng sản phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường cao cấp như EU và Mỹ.

Tăng cường quảng bá thương hiệu

Xây dựng và quảng bá mạnh mẽ thương hiệu cá tra Việt Nam trên trường quốc tế, nhấn mạnh vào chất lượng sản phẩm và trách nhiệm xã hội, từ đó tạo niềm tin và sự ưa chuộng từ người tiêu dùng.

Đào tạo và phát triển người lao động

Đầu tư vào việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành nuôi trồng cá tra, từ lao động phổ thông đến chuyên gia và nhà quản lý, đảm bảo có đủ nguồn nhân lực có kỹ năng và hiểu biết sâu rộng về công nghệ và quản lý hiện đại.

Chú trọng đến an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường

Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường trong quá trình nuôi trồng, chế biến và xuất khẩu, từ đó nâng cao uy tín và sự cạnh tranh của sản phẩm cá tra Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Hợp tác và liên kết

Thúc đẩy sự hợp tác và liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp trong ngành, cũng như giữa doanh nghiệp với chính phủ và các tổ chức quốc tế, nhằm chia sẻ kiến thức, công nghệ và mở rộng thị trường.

Tập trung vào nghiên cứu và phát triển

Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) để cải thiện giống cá, phát triển công nghệ chế biến mới, và tạo ra sản phẩm mới phù hợp với nhu cầu đa dạng của thị trường.

Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp trên sẽ giúp ngành nuôi trồng cá tra Việt Nam không chỉ giữ vững được vị thế trên thị trường quốc tế mà còn phát triển bền vững, tạo ra giá trị kinh tế cao và đóng góp tích cực vào việc bảo vệ môi trường và phát triển xã hội.

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang chứng kiến những thay đổi nhanh chóng, ngành nuôi trồng cá tra tại Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để mở rộng và phát triển. Để và thúc đẩy ngành thủy sản nói chung và ngành nuôi cá tra nói riêng, Triển lãm Aquaculture Vietnam 2024 được tổ chức tại Trung tâm Hội chợ và Triển lãm Sài Gòn (SECC), từ ngày 9 đến 11 tháng 10 năm 2024, là sự kiện không thể bỏ qua​​.

Triển lãm Quốc tế Chuyên ngành Thuỷ sản Aquaculture Vietnam 2024 không chỉ là nơi trưng bày và giới thiệu những tiến bộ kỹ thuật, dịch vụ, sản phẩm mới nhất từ hơn 100 đơn vị trưng bày đến từ hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ, mà còn là cầu nối giúp các doanh nghiệp, tổ chức, và cá nhân trong ngành có cơ hội gặp gỡ, trao đổi, hợp tác, mở rộng quan hệ kinh doanh. Bên cạnh khu vực triển lãm, một loạt các hội thảo kỹ thuật do các chuyên gia hàng đầu, hiệp hội, chính phủ, và giới học thuật dẫn dắt, sẽ chia sẻ kiến thức quý giá và sâu rộng về mọi khía cạnh của ngành nuôi trồng thủy sản.

Tham gia Aquaculture Vietnam 2024 không chỉ là cơ hội để tìm hiểu về các xu hướng mới, cập nhật các công nghệ tiên tiến và các giải pháp bền vững trong ngành, mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp, cá nhân, và tổ chức trong ngành thủy sản thể hiện cam kết của mình đối với sự phát triển bền vững của ngành, cũng như khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế​.

Thông qua việc tham gia triển lãm này, quý vị không chỉ được tiếp xúc với những thông tin mới nhất, những đối tác tiềm năng từ khắp nơi trên thế giới, mà còn có thể đóng góp vào việc tạo ra một tương lai tươi sáng và bền vững cho ngành nuôi trồng cá tra nói riêng và ngành thủy sản Việt Nam nói chung. Đừng bỏ lỡ cơ hội đặt chân đến một trong những sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử ngành thủy sản của Việt Nam và khu vực.

• Đăng ký trưng bày: https://www.aquafisheriesexpo.com/dat-gian-hang/

————————–

Box thông tin:

Để biết thêm thông tin chi tiết, Quý vị vui lòng liên hệ Ban tổ chức:

• Đặt Gian Hàng: Ms. Sophie Nguyen – [email protected]
• Hỗ Trợ Tham Quan: Ms. Phuong – [email protected]
• Hỗ Trợ Truyền Thông & Marketing: Ms. Anita Pham – [email protected]
• Tel: (+84) 28 3622 2588