Vượt qua rào cản: Thủy sản Việt Nam khẳng định vị thế tại EU

Thủy sản là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đóng góp quan trọng vào thu nhập quốc gia và nâng cao đời sống người dân. Trong số các thị trường xuất khẩu thủy sản của Việt Nam, EU là một thị trường tiềm năng, có nhu cầu cao và thanh toán tốt. Tuy nhiên, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang EU cũng gặp nhiều khó khăn và thách thức, đòi hỏi các doanh nghiệp phải nâng cao chất lượng sản phẩm, tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm, chống đánh bắt bất hợp pháp, không có báo cáo và không được quản lý (IUU) và tận dụng tốt các cơ hội từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA).

Thị trường EU siết chặt quy định IUU, “thẻ vàng” IUU vẫn còn là rào cản

Năm 2023, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường EU chứng kiến sự sụt giảm đáng kể, đạt hơn 869,54 triệu USD, giảm 28,9% so với năm 2022. Nguyên nhân chính được cho là do thị trường EU siết chặt quy định về khai thác IUU, gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.

Việt Nam được EU cảnh báo bằng “thẻ vàng” IUU từ năm 2017 và đang nỗ lực khắc phục để nâng cấp hệ thống quản lý, truy xuất nguồn gốc thủy sản; đồng thời nâng cao nhận thức của ngư dân về khai thác IUU. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tồn tại khiến quá trình khắc phục “thẻ vàng” IUU gặp nhiều trở ngại.

Mặc dù đối mặt với thách thức từ IUU, xuất khẩu thủy sản sang EU vẫn sở hữu tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ nhờ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Hiệp định mang đến ưu đãi thuế quan đáng kể cho các sản phẩm thủy sản Việt Nam, đặc biệt là tôm.

Cụ thể, thuế nhập khẩu tôm nguyên liệu (tươi, đông lạnh, ướp lạnh) vào EU sẽ được giảm từ mức thuế cơ bản 12 – 20% xuống 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Thuế nhập khẩu tôm chế biến sẽ về 0% sau 7 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực. Đây là lợi thế cạnh tranh lớn giúp sản phẩm thủy sản Việt Nam dễ dàng thâm nhập thị trường EU.

Hơn nữa, thị trường EU có nhu cầu tiêu thụ thủy sản cao với mức thu nhập bình quân đầu người cao và ý thức ngày càng tăng về sức khỏe. Người tiêu dùng EU ưa chuộng các sản phẩm thủy sản chất lượng, an toàn, tạo cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sản phẩm cao cấp vào thị trường này.

Những thách thức cần phải gỡ bỏ lập tức

Mặc dù Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) mở ra nhiều cơ hội cho ngành thủy sản Việt Nam, xuất khẩu mặt hàng này sang thị trường EU vẫn tiềm ẩn nhiều thách thức. Dưới đây là một số vấn đề trọng yếu cần được giải quyết:

• Việt Nam hiện đang phải đối mặt với “thẻ vàng” IUU do EC cảnh báo về việc chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế về chống khai thác IUU. Nếu không có biện pháp khắc phục hiệu quả trong năm 2024, ngành thủy sản Việt Nam có nguy cơ bị cấm xuất khẩu vào thị trường EU.
• Theo quy định EVFTA, thủy sản xuất khẩu sang EU phải đáp ứng quy tắc xuất xứ hàng hóa và được cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) mẫu EUR.1. Tuy nhiên, nguồn cung nguyên liệu trong nước hiện nay chưa đáp ứng đủ nhu cầu sản xuất và xuất khẩu cho thị trường EU, dẫn đến khó khăn cho các doanh nghiệp.
• Khai thác quá mức, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu đang khiến nguồn nguyên liệu cho sản xuất thủy sản xuất khẩu ngày càng cạn kiệt. Đây là vấn đề chung của ngành, đòi hỏi giải pháp quản lý và khai thác bền vững lâu dài.
• So với các quốc gia cạnh tranh, giá thành sản xuất thủy sản Việt Nam cao hơn do chi phí thức ăn, thuốc thú y, lao động và vận chuyển ở mức cao. Điều này ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam trên thị trường EU.
• Nhu cầu lao động cho ngành thủy sản ngày càng tăng, nhưng nguồn cung lại thiếu hụt do sự cạnh tranh từ các ngành khác. Đây là thách thức lớn ảnh hưởng đến năng lực sản xuất và xuất khẩu của ngành.

Chiến lược phát triển xuất khẩu thủy sản sang EU

Thị trường EU với tiềm năng to lớn mở ra cơ hội vàng cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Để khai thác hiệu quả thị trường này, đòi hỏi chiến lược toàn diện, đồng bộ, bao gồm các biện pháp sau:

Nâng tầm năng lực sản xuất và chế biến

Đây là nền tảng quan trọng để tạo ra sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của EU. Cần tập trung vào:

• Đầu tư vào trang thiết bị, dây chuyền sản xuất tiên tiến, ứng dụng công nghệ mới để nâng cao hiệu quả và chất lượng sản phẩm.
• Tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng cao và an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng.
• Nghiên cứu thị hiếu, nhu cầu của người tiêu dùng EU để đa dạng hóa sản phẩm, đáp ứng thị hiếu phong phú và ngày càng cao của thị trường.
• Ưu tiên phát triển sản phẩm độc đáo, sáng tạo, có thương hiệu cạnh tranh, tạo lợi thế so với các đối thủ khác trên thị trường.

Tăng cường hợp tác và hội nhập

Hợp tác và hội nhập là chìa khóa để mở rộng thị trường và gia tăng xuất khẩu thủy sản sang EU. Khuyến khích liên kết giữa các doanh nghiệp thủy sản để tăng sức cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu, chia sẻ nguồn lực, thông tin thị trường và kinh nghiệm kinh doanh.

Tận dụng sự hỗ trợ của các tổ chức này để tiếp cận thị trường, quảng bá thương hiệu và xúc tiến thương mại hiệu quả. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để cập nhật thông tin chính sách, quy định, tiêu chuẩn của EU, đồng thời có biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ các quy định này.

Tìm kiếm và kết nối với các nhà nhập khẩu, nhà phân phối tiềm năng tại EU để mở rộng thị trường xuất khẩu. Tận dụng các cơ hội hợp tác kỹ thuật, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực và thu hút đầu tư từ EU để nâng cao năng lực sản xuất, chế biến và xuất khẩu thủy sản.

Cam kết tuân thủ và nâng cao hiệu quả thực thi

Để khẳng định uy tín và tạo dựng niềm tin với thị trường EU, Việt Nam cần:

• Nghiên cứu cẩn thận các cam kết trong Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) liên quan đến xuất khẩu thủy sản, đảm bảo thực hiện đầy đủ và đúng hạn.
• Tuân thủ chặt chẽ các quy định về xuất nhập khẩu thủy sản của EU, đặc biệt là các quy định chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không có kiểm soát (IUU).
• Tăng cường giám sát, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm trong sản xuất và xuất khẩu thủy sản, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và môi trường biển.

Xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang EU đã và đang chứng kiến nhiều thách thức và cơ hội đan xen. Sự thay đổi về quy định nhập khẩu, yêu cầu chất lượng ngày càng cao, cùng với các biến động thị trường quốc tế đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải liên tục cải tiến và nâng cao năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, với tiềm năng và nguồn lực sẵn có, cùng với những chiến lược phát triển bền vững và đổi mới công nghệ, ngành thủy sản Việt Nam hoàn toàn có khả năng vượt qua những khó khăn, giữ vững và phát triển mạnh mẽ hơn nữa trên thị trường EU.

Trong bối cảnh đó, việc tìm kiếm cơ hội hợp tác, nâng cao kiến thức và công nghệ là điều vô cùng quan trọng. Một trong những sự kiện nổi bật không thể bỏ qua chính là Triển lãm Aquaculture Vietnam 2024, nơi quy tụ các chuyên gia, doanh nghiệp và nhà đầu tư hàng đầu trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản. 

Kết nối với các chuyên gia nuôi trồng thuỷ sản hàng đầu tại Aquaculture Vietnam 2024

Triển lãm hứa hẹn mang lại nhiều thông tin giá trị và cơ hội kết nối giúp doanh nghiệp thủy sản Việt Nam tiếp cận gần hơn với các tiêu chuẩn quốc tế, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường EU và toàn cầu.

Aquaculture Vietnam 2024 không chỉ là một sự kiện trưng bày những sản phẩm, dịch vụ và công nghệ tiên tiến nhất trong lĩnh vực thủy sản, mà còn là một diễn đàn giao lưu, học hỏi và hợp tác giữa các doanh nghiệp, chuyên gia, và cơ quan quản lý trong và ngoài nước. 

Ngoài ra, sự kiện này còn tổ chức một loạt hội thảo kỹ thuật với sự tham gia của các chuyên gia, hiệp hội và trường đại học, mang đến cho người tham dự những kiến thức, kinh nghiệm, ý tưởng quý báu và cơ hội mở rộng góc nhìn kinh doanh về ngành thủy sản tại Việt Nam.

Aquaculture Vietnam 2024 là cơ hội tuyệt vời để các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam mở rộng thị trường, phát triển thương hiệu, cập nhật xu hướng ngành, hợp tác với các nhà cung cấp thiết bị toàn cầu và nâng cấp trang thiết bị hiện đại.

Triển lãm Aquaculture Vietnam 2024 sẽ diễn ra đồng thời với triển lãm Vietstock 2024, từ ngày 9 đến 11 tháng 10 năm 2024 tại Trung tâm Hội chợ và Triển lãm Sài Gòn, TP.HCM. Triển lãm này sẽ giúp khách tham quan tiếp cận toàn bộ chuỗi giá trị của ngành nuôi trồng thủy sản, từ nuôi, đánh bắt đến chế biến. Sự kiện sẽ thu hút hơn 400 đơn vị trưng bày và 13.000 khách thương mại đến từ 50 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong ba ngày triển lãm.

Đừng bỏ lỡ cơ hội có một không hai trong năm này! Đăng ký ngay hôm nay để có vị trí gian hàng đẹp nhất cho riêng mình!

Đăng ký tham quan: https://ers-vn.informa-info.com/vsv24 

Đăng ký trưng bày: https://www.aquafisheriesexpo.com/dat-gian-hang/

————————–

Box thông tin:

• Đặt Gian Hàng: Ms. Sophie Nguyen – [email protected]
• Hỗ Trợ Tham Quan: Ms. Phuong – [email protected]
• Hỗ Trợ Truyền Thông & Marketing: Ms. Anita Pham – [email protected]